دوست خیالی کودکان
زندگی با مهمان های نامرئی
1 – دوست
خیالی کودک خود را به مسخره نگیرید و نگذارید که خواهرها و برادرهایش و یا
دوستانتان این کار را انجام دهند. به نظر کودک این دوست ، واقعاً وجود دارد.
2 – کودک
را تشویق کنید تا راجع به دوست خود با شما صحبت کند اما اگر او نمی خواهد راجع به
او حرف بزند و آن را به عنوان یک راز به حساب می آورد، به احساس او احترام بگذارید.
3 – اگر
کودک از شما خواست که با او بازی کنید ، این کار را بکنید اما سعی کنید
تا حدی منطقی باشد.
4 – اگر
می خواهید با دوست خیالی او صحبت کنید ، از طریق کودک خودتان با او صحبت کنید ،
مثلاً بگویید:« لطفاً به او بگو که عجله کند» نه این که به او بگویید:« احمق نشو،
عجله کن ، آنجا که کسی غیر از تو نیست.»
5 – اگر
کودک شما کارهای بد خود را به گردن دوست خیالی اش می اندازد، وارد بازی او با
دوستش شوید. مثلاً به او بگویید:«این دومین باری است که دوستت لیوان را برگردانده
است. مگر او امروز تشنه نیست؟»
6 – به
کودک نگویید که دیگر بزرگ شده و نباید دوست خیالی داشته باشد،
صبر کنید که خودش در زمان
مناسب این کار را کنار بگذارد.
آیلای چهارساله به هر کجا که می رود ، دوست خیالی او دی دی هم همراه
او می رود. هنگامی که آیلا با مادرش به زمین بازی می رود ، دی دی دست او را در دست
می گیرد. با اسباب بازی های آیلا بازی می کند و حتی با او بر سر میز غذاخوری می
نشیند و در غذای او شریک می شود. او می تواند شیطان و خرابکار هم باشد، یعنی وقتی
چیزی بشکند یا دسته گلی در خانه به آب داده شود، همیشه همه تقصیرها برگردن دی دی
می افتد.
مادر آیلا به این که یک عضو اضافی در خانواده وجود داشته باشد، عادت
کرده است. دوست خیالی آیلا مدت زیادی است که جزو اشیاء خانه است و مادر حتی فراموش
کرده که زندگی بدون او به چه شکل بوده است. مادر آیلا که معلم دبستان است، می
گوید:«این ماجرا از زمانی آغاز شد که آیلا 5/2 ساله بود. او می گفت: من
دارم با دی دی بازی می کنم یا این که می گفت: این مال دی دی است نه مال من. این
حرف های او خیلی ساده و بی غرض بود.»
وقتی که آیلا سه ساله شد دی دی بیشتر در زندگی آیلا دخالت پیدا کرد.
مادر می گوید: آیلا همیشه با عروسک هایش صحبت می کرد و به همین خاطر
وقتی که او یک دوست نامرئی برای خود اختراع کرد، ما خیلی متعجب نشدیم و مسئله را
جدی نگرفتیم. ما به صورت امری سرگرم کننده به آن نگاه می کردیم. به نظر می رسید که
آیلا متقاعد شده است که این فرد کوچک، وجود خارجی دارد.
بخشی از رشد
پیدا کردن دوست خیالی برای کودکان دو- سه ساله امری نسبتاً عادی است.
گرچه کشف ناگهانی این که شما یک مهمان خانگی نامرئی دارید، کمی ترساننده است اما
این امر طبیعی است و بخشی از رشد کودک شما به شمار می آید.
به گفته پروفسوردوید مسر، روان شناس رشد دانشگاه هورت فورد شایر:
«بازی خیالی بخش مهمی از رشد کودک به شمار می آید» او توضیح می دهد که از حدود 20
ماهگی، کودک شما احساسات و افکار خود را به یکی از اسباب بازی هایش نسبت می دهد، و
یک دوست خیالی فقط یک قدم از این مورد «بالاتر» است.
یادگیری مهارت های جدید
برخی از مادران و پدران نگران این هستند که داشتن دوست نامرئی، نشانه
تنهایی و غمگین بودن کودکشان است. اما این نگرانی بی مورد است. در حقیقت، مطالعات
نشان داده است که کودکانی که دوستانی برای خود ایجاد می کنند، خلاق تر و دارای قوه
تخلیل قوی تری نسبت به بقیه کودکان هستند. مانند دیگر بازی های خیالی، دوست فرزند
شما به او این اجازه را می دهد که مهارت های جدیدی را بیاموزد و دنیا را از طریق
بازی و سرگرمی و روشی بی خطر کشف کند. مثلاً همان طور که کودکان وانمود می کنند که
مادر یا پدر هستند، فرزند شما ممکن است که از دوست خیالی خود برای درک این که اگر
خودش «رئیس» شود، شرایط چگونه خواهد بود، استفاده کند. یک عضو انجمن آموزش پیش
دبستانی معتقد است: اگر کودکان با دوست خیالی خود نقش بازی کردن را تمرین کنند، برای
آنان مفید خواهد بود. این بدان معناست که آنها می توانند اعمال مختلفی را انجام
دهند و دوستان خیالی ، برخلاف دوستان واقعی هرگز نخواهند گفت: این کار را انجام
نده . من دوست ندارم! به علاوه کودکی که برادر یا خواهر کوچکتر از خود ندارد ممکن
است آرام و متین بودن در برابر دوست خیالی خود را تمرین کند. مثلاً همین که کودکان
با سایر بچه ها در زمین بازی و مهدکودک بجوشند، می تواند ناشی از نقش
سازنده دوستان خیالی آنها باشد. آنها می توانند به کودکان کمک کنند تا اجتماعی شدن
و سازگاری با افراد دیگر را تمرین کنند. اگر چه بزرگترها قوانین برخوردهای اجتماعی
را جدی نمی گیرند ولی این قوانین در هرحال بغرنج هستند. برای یک کودک سخت است که
بیاموزد کتک زدن دوستش کار بدی است ، یا این که اگر به دوستش اجازه دهد که
از اسباب بازی های او استفاده کند، کار خوبی است. داشتن دوست خیالی ،
به کودک این اجازه را می دهد که رفتار با دیگران را در شرایطی که اشتباهات، مسئله
مهمی نیستند، تمرین کند.
این امر به طرق دیگری هم می تواند به کودک شما کمک کند. یک متخصص
روان شناسی رشد می گوید:«یکی از کارهایی که کودکان باید به عنوان قسمتی از پیشرفت
عقلی و اجتماعی خود انجام دهند، این است که یاد بگیرند دنیا را از دیدگاهی متفاوت
از دیدگاه خود ببینند. یافتن دوست های خیالی به کودکان در این امر کمک می کند.»
چگونه با این مسئله کنار
بیاییم؟
گاهی اوقات یک دوست خیالی چنان در دنیای کودک مهم جلوه می کند که تا
حدی ، مُخِل زندگی خانوادگی می شود. مادری می گوید زمانی که پسرش سه ساله بوده ،
«دوست» خود «جین» را در یکی از گردش های خانوادگی «گـُم» کرد. او می گوید:«ما یک
روزه با قطار به کنار دریا رفتیم و وقتی که به ساحل رسیدیم پسرم متوجه شد که» جین«
را در قطار جا گذاشته است. مجبور شدیم به ایستگاه برگردیم تا آن را پیدا کنیم ،
حتی از نگهبان قطار اجازه گرفتیم تا به داخل قطار برویم و یک فرد خیالی را نجات
دهیم!»
اما درست است که این امر امکان دارد قدری مضطرب کننده به نظر برسد
اما نگران نباشید که فرزندتان دوست خیالی داشته باشد، مگر این که این امر به وسواس
فکری کودک منجر شود. اگر او آنقدر غرق در دوستی با دوست خیالی خود شود که علاقه ای
به برقراری دوستی با افراد واقعی نداشته باشد، بهترین راه برای کنار آمدن با این
مسئله این است که توجه او را از دوست خیالی اش منحرف کنید. کودکان دیگر را برای
بازی کردن به خانه خود دعوت کنید یا این که بچه ها را با هم به
زمین بازی ببرید.
کنار گذاشتن دوست خیالی
هرچه کودک شما با کودکان
بیشتری رفت و آمد نماید و اعتماد به نفس پیدا
کند، وابستگی او به دوست خیالی اش کمتر خواهد شد. یک عضو انجمن آموزش پیش دبستانی
می گوید:«مانند دیگر مراحل که وقتی کودک بزرگ شود ، دیگر کارهای مربوط به مقاطع
سنی قبل را انجام نمی دهد ، بعضی از کودکان مدت زمان بیشتری نیاز دارند تا از این
حالت خارج شوند و بعضی دیگر طوری تغییر می کنند که شما حتی متوجه آن نخواهید شد.»
اکنون آیلا به مدرسه می رود. «دی دی» کمتر در زندگی او ظاهر می شود.
مادرش می گوید:«وقتی از او می پرسم که دی دی کجاست، او می گوید در خانه مادربزرگ
است. روزی دیگر او به پدرش گفت، او فکر می کند که دی دی می خواهد تا چند ماه دیگر
برود. اکنون او در حال اجتماعی شدن است، فکر نمی کنم که دیگر احتیاجی به دی دی
داشته باشد.»